W dniu 01 października 2021 roku uczniowie klas pierwszych pod opieką pań: Agnieszki Rosochackiej, Justyny Klejny i Anny Rybak wybrali się na wycieczkę do Muzeum Historycznego Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej im. Stanisława Prusa ps. „Adam” w Bondyrzu. Pierwsze muzeum powstało w roku 1972 w budynku należącym do Zamojskiej Fabryki Mebli z inicjatywy pana Zygmunta Sitka- byłego żołnierza Armii Krajowej. Gdy ówczesne władze PZPR uznały, że muzeum nie spełnia roli wychowawczej, a wręcz deprawuje młodzież czyniąc z żołnierzy AK bohaterów, zapadła decyzja o jego zamknięciu. W roku 1983 muzeum wznowiło swoją działalność i przez kolejne lata podjęło współpracę z szeregiem instytucji, które je wspierały. Dzięki staraniom organizacyjnym i inwestycyjnym właściciela obiektu, tj. Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Zamość oraz wsparciu ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a szczególnie Pana posła Sławomira Zawiślaka- Prezesa ŚZŻAK Okręg Zamość, możemy zwiedzać ten niezwykle ważny pod względem historycznym obiekt na terenie Lubelszczyzny. W muzeum znajduje się stała wystawa pt. „Niezłomni Zamojszczyzny-walka zbrojna o niepodległość w latach 1945-1953” oraz wystawa poświęcona powstaniu zamojskiemu z lat 1942-44. Możemy tu zobaczyć ponad 230 muzealiów i świadectw historii, które ukazują etos bohaterskich żołnierzy Armii Krajowej, a w szczególności militariów i dokumentów pochodzących z tego okresu. W nowo wybudowanym skrzydle obiektu na pasjonatów prehistorii czeka niespodzianka, gdyż znajdują się tu eksponaty geologiczne, skamienieliny i inne źródła ilustrujące pradzieje Bondyrza i okolic. Większość zbiorów została zgromadzona przez Pana Jana Sitka – założyciela muzeum.
Po przybyciu na miejsce, w pierwszej części wycieczki, młodzież uczestniczyła w projekcji filmu poświęconego wysiedleniom na Zamojszczyźnie, poprzedzonej ciekawymi opowieściami kustosza muzeum- Pana Edmunda Sitka, który kontynuuje prace swojego ojca-Jana. Następnie uczniowie oglądali ekspozycje obrazujące lata wojny i okupacji Zamojszczyzny: ołtarz polowy z 1939 roku, zdjęcia, mapy, plakaty, dokumenty, prasę konspiracyjną, umundurowanie, wyposażenie oraz sprzęt wojskowy, w tym broń, m.in. karabin przeciwpancerny UR. Przed budynkiem znajduje się także czołg T-34-85 oraz armata dywizyjna ZIS-3 76 mm, które wzbudziły duże zainteresowanie wśród zwiedzających. Później wszyscy udali się do nowo powstałych sal ekspozycyjnych, gdzie można było poznać pradzieje Bondyrza i okolic. Zaskakująca ilość muzealiów i forma zachowania zrobiły ogromne wrażenie na naszych uczniach. Była to żywa lekcja historii i patriotyzmu, bo jak pisał Święty Jan Paweł II: „Naród, który nie zna swojej przeszłości, umiera i nie buduje przyszłości”.
Tekst: Agnieszka Rosochacka
Zdjęcia: Justyna Klejna
