9 marca 2016 roku w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Siennicy Różanej odbyły się obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych poświecone pamięci Józefa Franczaka ps. „Lalek”. Uroczystość odbyła się pod patronatem narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy oraz patronatem honorowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztofa Jurgiela. Gościem honorowym obchodów był Marek Franczak, syn ostatniego Niezłomnego Józefa Franczaka.
Żołnierze Wyklęci – zwani też Niezłomnymi - to żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, stawiający opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR w latach 1944-1963. Do podziemia antykomunistycznego przeszli głównie żołnierze Armii Krajowej oraz osoby, które nie chciały zgodzić na radziecką dominację w kraju. Głównymi organizacjami podziemnymi były: Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”, wywodzące się z Armii Krajowej oraz Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i Narodowe Siły Zbrojne. Do 1956 roku do Związku Radzieckiego wywieziono ponad 40 tysięcy żołnierzy podziemia. W końcu lat 40. i na początku 50. ponad 250 tysięcy więziono i przetrzymywano w obozach pracy. Józef Franczak ps. „Lalek”, ostatni z Żołnierzy Wyklętych, zginął w obławie SB i ZOMO w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami na Lubelszczyźnie 21 października 1963 roku.
Ponieważ obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych zostały poświecone pamięci sierż. Józefa Franczaka, delegacja z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego udała się do Piask, by złożyć hołd ostatniemu Niezłomnemu. Wraz z panem Markiem Franczakiem wieńce pod pomnikiem złożyli: dyrektor Jacek Jagiełło i Anna Kobierska - kierownik Delegatury Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego i przedstawiciel Wojewody Lubelskiego Przemysława Czarnka. W skład delegacji weszli również: Grzegorz Lipa – pełnomocnik Posła na Sejm RP Sławomira Zawiślaka oraz przedstawiciele Rady Rodziców, nauczyciele i uczniowie.
Główne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbyły się w Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Siennicy Różanej. Podczas uroczystości byli obecni: Marek Franczak , Anna Kobierska i Grzegorz Lipa oraz Janusz Szpak (Starosta Krasnostawski), Krystyna Skóra (Sekretarz Urzędu Gminy w Siennicy Różanej), ks. kan. Ryszard Siedlecki, ks. kan. Józef Serej, Dariusz Michalak (Dyrektor Gimnazjum Publicznego w Siennicy Różanej), Andrzej David Misiura (Dyrektor Centrum Kultury w Siennicy Różanej), asp. Piotr Kita, przedstawiciele Rady Rodziców, nauczyciele i młodzież – w tym grupa gimnazjalistów.
Uczniowie z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Siennicy Różanej wcielili się w role młodych ludzi żyjących w czasach powojennej Polski. Byli to: Malwina Adamczuk, Magdalena Tochman, Paulina Repeć, Monika Koman, Żaneta Saja, Karolina Kopeć, Arkadiusz Siedlecki, Damian Wrona, Bartek Ostrówka, Adam Kosarski, Jakub Mądral i Arkadiusz Miszczak. Spotkanie poprowadzili Ewa Kmieć i Paweł Mazurek. Młodzież przedstawiła losy ostatniego Niezłomnego sierż. Józefa Franczaka ps. „Lalek”. Uczniowie zostali przygotowani przez nauczycieli - Justynę Stręfner i Joannę Troć. O oprawę muzyczną zadbał Marian Sawicki.
Po zakończeniu uroczystej akademii w Internacie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Siennicy Różanej odbyło się spotkanie z panem Markiem Franczakiem - synem sierż. Józefa Franczaka.
Gość opowiedział o swoich rodzinnych losach, kiedy to ojciec uciekał przed Urzędem Bezpieczeństwa i NKWD oraz o życiu bez ojca, o dumie z bycia synem „bandyty”. Opowiadał o ideach wolnościowych, które przyświecały walce Józefa Franczaka oraz jego towarzyszy broni, a także o trudach, z jakimi zmagali się w późniejszych latach, np. w czasie „amnestii” ogłoszonej przez władze komunistyczne. Wstrząsająco zabrzmiały słowa o aresztowaniach i torturach, których dokonywano na młodych żołnierzach oraz o późniejszych procesach ekshumacyjnych, o docieraniu do prawdy.
W spotkaniu brali udział: dyrektor Jacek Jagiełło, nauczyciele oraz mieszkańcy internatu. To była piękna lekcja historii dla każdego z nas. Mamy nadzieję, że ponownie spotkamy się z panem Markiem Franczakiem.
Cześć pamięci Żołnierzom Wyklętym!
Tekst: Justyna Stręfner i Joanna Troć.
